Overheidsopdrachten en andere rechtmatigheidsonderzoeken in de federale administratie

Het Rekenhof heeft in 2016 en 2017 een reeks overheidsopdrachten onderzocht die
acht federale departementen of instellingen hadden toegewezen voor de aankoop
van goederen of diensten. Die aankopen moeten immers beantwoorden aan strenge
regels van de overheidsopdrachtenwetgeving en de begrotingswetgeving om
enerzijds te garanderen dat alle economische operatoren gelijke toegang hebben tot
de uitgeschreven overheidsopdrachten en anderzijds dat de overheidsmiddelen
optimaal worden aangewend. Daarnaast onderzocht het ook de
overheidsopdrachten die betrekking hebben op het wagenpark van de federale
departementen en de uitgaven voor buitenlandse dienstreizen van de federale
departementen. In zijn verslag formuleert het een reeks algemene aanbevelingen
opdat de federale departementen de wettelijke en reglementaire bepalingen inzake
overheidsopdrachten beter zouden naleven.

Het Rekenhof onderzocht in zijn verslag de wettigheid van een aantal overheidsopdrachten
die werden toegewezen door Fedict, de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de
Voedselketen en Leefmilieu, de FOD Sociale Zekerheid, de FOD Buitenlandse Zaken,
Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, de Regie der Gebouwen, Fedasil, het
Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten en de Centrale Dienst
voor Sociale en Culturele Actie van Defensie.

Het merkt in de eerste plaats op dat het bij verscheidene onderzoeken moeilijk was volledige
en overzichtelijke aankoopdossiers te verkrijgen.

Wat de gunning van opdrachten betreft, stelde het inbreuken vast bij de toepassing van
sommige regels over de mededinging, de motivering van de keuze voor een
onderhandelingsprocedure, de raming, de maximale looptijd van de opdrachten, het
toegangsrecht, de kwalitatieve selectie, de analyse van de regelmatigheid van de offertes en
de wachttermijn. De gunningsbeslissingen worden ook niet altijd afdoende gemotiveerd en
meegedeeld.

Op het vlak van de uitvoering van opdrachten worden de algemene regels niet altijd in acht
genomen, vooral wat de borgtocht, de oplevering en de wijziging van opdrachten betreft.
Ten aanzien van bepaalde departementen benadrukt het Rekenhof ook dat het belangrijk is
de regels over de verificatie- en de betalingstermijnen en de verwijlintresten in acht te
nemen.

Het formuleert een reeks algemene aanbevelingen om te komen tot een betere naleving van
de overheidsopdrachtenregelgeving.

Daarnaast onderzocht het Rekenhof ook de overheidsopdrachten voor de aanschaf van
voertuigen van de federale departementen. De Staat beschikt niet over een gecentraliseerde,
betrouwbare en exhaustieve inventaris van zijn wagenpark omdat er zeer veel
rapporteringswijzen zijn die niet uniform zijn en tekortkomingen vertonen. De huidige
gegevens geven overigens geen getrouw beeld van de milieutoestand van het wagenpark. Het
Rekenhof beveelt aan de toepasselijke teksten te coördineren, de bestaande instrumenten te
rationaliseren en die gegevens zoveel mogelijk te centraliseren. Bovendien moedigt het
Rekenhof de departementen aan een beroep te doen op aankoopcentrales en wijst het erop
dat alle raamovereenkomsten beschikbaar zouden moeten zijn op het e-Catalogue-platform.
Om tegemoet te komen aan de behoeften van de federale administratie, moeten de
aankoopcentrales hun aanbod van ecologische voertuigen uitbreiden en zo snel mogelijk
leasingcontracten ter beschikking stellen. Het Rekenhof stelde ook een paar tekortkomingen
vast in de naleving van de toepasselijke wetgeving. Een deel van zijn vaststellingen vloeit
voort uit de vele en ingewikkelde teksten die van toepassing zijn in dit domein. Het Rekenhof
beveelt dus aan om deze te uniformiseren.

Tot slot heeft het Rekenhof in zijn verslag ook een audit opgenomen over de uitgaven voor
buitenlandse dienstreizen van de federale departementen. Het betreft een opvolgingsaudit
van zijn onderzoek in 2006. De meeste departementen hebben sinds het onderzoek van 2006
werk gemaakt van interne instructies voor buitenlandse dienstreizen. Die zijn echter niet
uniform en lopen inhoudelijk uiteen. De dossiercontroles brachten geen ernstige
tekortkomingen aan het licht. Het Rekenhof beveelt wel aan dat de departementen nog meer
aandacht zouden schenken aan de tijdige autorisatie van de buitenlandse dienstreizen, de
motivering ervan, het naleven van de procedures voor de boeking van tickets en hotels en de
verantwoording van bijkomende uitgaven.

Een groot aantal departementen doet inmiddels, via een raamovereenkomst, een beroep op
een reisbemiddelaar om vliegtuigtickets en verblijven te boeken. Daarnaast heeft de federale
overheid ook werk gemaakt van een nieuw stelsel van toelagen en vergoedingen voor het
personeel van het federaal openbaar ambt. Er werden voor alle departementen o.m. uniforme
tarieven opgelegd voor de forfaitaire vergoeding voor verblijfskosten en de aanvullende
vergoeding voor de huisvestingskosten.

De antwoorden van de betrokken federale departementen en ministers zijn in het verslag
verwerkt.

Bron : Rekenhof