Commissie geeft nationale autoriteiten richtsnoeren over deelname van inschrijvers uit derde landen aan EU-markt voor overheidsopdrachten

De gepubliceerde richtsnoeren maken deel uit van een pakket initiatieven van de Commissie om eerlijke mededinging, een hoge kwaliteit en een gelijk speelveld op de markten voor overheidsopdrachten te waarborgen. Zij vormen ook het eerste resultaat van de tien acties die zijn vervat in de mededeling over de betrekkingen tussen de EU en China en ondersteund door de Europese Raad in zijn conclusies van maart 2019.

De EU heeft een open markt voor overheidsopdrachten, die de grootste in de wereld is, met een geschatte waarde van 2 biljoen EUR per jaar. In steeds mondialer wordende markten moeten overheidsinkopers in de EU beschikken over de juiste instrumenten en kennis om te kunnen omgaan met inschrijvers uit landen buiten de EU.

De vandaag gepubliceerde richtsnoeren bieden overheidsinkopers in de lidstaten praktisch advies. Zij helpen hen om vast te stellen welke inschrijvers uit derde landen een gewaarborgde toegang hebben tot de aanbestedingsmarkt van de EU. De richtsnoeren zijn voorts bedoeld om de aanbestedende diensten bewuster te maken van de verschillende instrumenten in het EU-instrumentarium voor overheidsopdrachten. Het gaat onder meer om maatregelen die kunnen worden genomen in het geval van inschrijvingen tegen abnormaal lage prijzen en maatregelen om ervoor te zorgen dat inschrijvers uit derde landen dezelfde kwaliteit respecteren als inschrijvers uit de EU op het gebied van veiligheids-, arbeids- en milieunormen.

Vicevoorzitter Jyrki Katainen, verantwoordelijk voor Banen, Groei, Investeringen en Concurrentievermogen: “Openheid en mededinging in openbare aanbestedingen dragen bij tot een beter gebruik van belastinggeld en openbare diensten van hoge kwaliteit. Overheidsinkopers moeten weloverwogen keuzes maken met de belangen van de Europese burgers voor ogen en met gebruikmaking van alle beschikbare instrumenten om onze Europese normen te handhaven. Tegenover onze openheid staat dat EU-bedrijven op basis van wederkerigheid op overheidsopdrachten buiten de EU moeten kunnen inschrijven.

Commissaris Elżbieta Bieńkowska, verantwoordelijk voor Interne Markt, Industrie, Ondernemerschap en Midden- en Kleinbedrijf: “Alle inschrijvers, zowel Europese als buitenlandse, zijn aan dezelfde regels onderworpen. Overheidsinkopers kunnen gebruikmaken van de flexibiliteit van het rechtskader om hoge sociale, milieu- en andere kwaliteitsnormen vast te stellen en te handhaven voor alle inschrijvers, ongeacht hun oorsprong. Dit leidt tot een evenwicht tussen de inschrijvers.

De richtsnoeren helpen de aanbestedende diensten ook om inschrijvingen efficiënt te beoordelen, inschrijvingen tegen mogelijk abnormaal lage prijzen op te sporen en hun aanbestedingen aan te passen om de meest innovatieve, sociale of groene optie te kiezen. Zij richten zich op de volgende gebieden:

  • Toegang van buitenlandse inschrijvers: De EU-regels maken doorgaans geen onderscheid tussen ondernemingen van binnen en buiten de EU. In de richtsnoeren wordt echter verduidelijkt dat alleen ondernemingen uit derde landen waarmee de EU bindende internationale of bilaterale vrijhandelsovereenkomsten inzake overheidsopdrachten heeft gesloten, gewaarborgde toegang tot de EU-markt voor overheidsopdrachten hebben. Andere ondernemingen uit derde landen hebben geen gewaarborgde toegang tot de aanbestedingsmarkten van de EU en kunnen worden uitgesloten. Bovendien wordt in de richtsnoeren bevestigd dat de lidstaten vrij blijven om de toegang tot hun markten op het gebied van defensie en veiligheid te beperken.
  • Afwijzing van inschrijvingen tegen abnormaal lage prijzen: de Commissie herinnert de aanbestedende diensten aan de mogelijkheden in het kader van de EU-regels om inschrijvingen tegen prijzen die onverdedigbaar laag lijken, af te wijzen. De richtsnoeren bevatten een controlelijst met vragen die de overheidsinstanties aan de inschrijver kunnen stellen om verduidelijking betreffende de prijs te krijgen.
  • Overheidsopdrachten op basis van kwaliteit: de aanbestedingsregels van de EU moedigen overheidsinstanties aan om strategisch te kopen en om innovatie, maatschappelijke verantwoordelijkheid en duurzaamheid centraal te stellen in hun aanbestedingsprocedures. Dit voorkomt dat opdrachten uitsluitend op basis van de laagste prijs worden gegund. In de richtsnoeren zijn concrete voorbeelden van dergelijke strategische aanbestedingen opgenomen en wordt uitgelegd hoe sociale, milieu- en arbeidsnormen in de aanbestedingsprocedure kunnen worden vastgesteld en gehandhaafd. Deze regels gelden voor alle inschrijvingen en ongeacht of de inschrijvende ondernemingen al dan niet in de EU gevestigd zijn.
  • Praktische ondersteuning door de Commissie: in de richtsnoeren wordt er ook aan herinnerd dat de overheidsinstanties de Commissie kunnen verzoeken om de verenigbaarheid van een project met de EU-regels inzake overheidsopdrachten te beoordelen alvorens belangrijke stappen te ondernemen zoals het uitschrijven van een uitnodiging tot inschrijving voor de hoofdwerkzaamheden van het project of de ondertekening van een internationale overeenkomst (het zogenaamde mechanisme voor voorafgaande beoordeling). Het kan daarbij gaan om een advies over een abnormaal lage prijs of een op kwaliteit gebaseerd ontwerp van aanbestedingen.

Achtergrond

De EU-regels inzake overheidsopdrachten waarborgen dat overheidsopdrachten worden gegund op basis van transparante, niet-discriminerende en concurrentiegerichte aanbestedingsprocedures en dragen zo bij tot een beter gebruik van belastinggeld. Deze regels werden in 2014 verder vereenvoudigd, waardoor de overheidsinstanties de bevoegdheid kregen om gebruik te maken van overheidsopdrachten om maatschappelijke, innovatieve of milieudoelstellingen te verwezenlijken bij de aankoop van goederen en diensten. De interne markt voor overheidsopdrachten vertegenwoordigt momenteel een aanzienlijk deel van de economie van de EU, met een geschatte waarde van 2 biljoen EUR per jaar of ongeveer 14 % van het bbp van de EU.

In maart 2019 hebben de Commissie en de hoge vertegenwoordiger voor buitenlandse zaken een gezamenlijke mededeling aangenomen waarin een nieuwe strategische visie EU–China werd uiteengezet en werd vastgesteld dat er behoefte is aan meer evenwichtige economische betrekkingen met meer wederkerigheid tussen de twee partners. In dit verband heeft de Commissie een pakket maatregelen voorgesteld om belemmeringen voor een gelijk speelveld voor ondernemingen van binnen en buiten de EU op de EU-markt voor overheidsopdrachten aan te pakken.

Zoals aangekondigd in die mededeling onderzoekt de Commissie ook hoe de EU de verstorende effecten van buitenlandse staatseigendom en staatsfinanciering van buitenlandse ondernemingen op de interne markt van de EU op passende wijze kan aanpakken. Tot slot herhaalt de Commissie haar oproep aan het Europees Parlement en de lidstaten om vóór eind 2019 het instrument voor internationale overheidsopdrachten vast te stellen om de wederkerigheid te bevorderen en de mogelijkheden voor overheidsopdrachten voor EU-bedrijven in derde landen open te stellen.

Deze richtsnoeren zijn gebaseerd op de mededeling “Succesvolle overheidsopdrachten in en voor Europa”, die een breed partnerschap met de lidstaten tot stand heeft gebracht om de doeltreffendheid van overheidsopdrachten te verbeteren. Het inzicht in en het gebruik van de mogelijkheden en flexibiliteit van het EU-kader inzake overheidsopdrachten helpt de interne markt te versterken en draagt bij tot een gelijk speelveld.

Bron : Europa.eu